Ervaringen bewonersbod
In Utrecht zijn verschillende gemeentelijke taken opgepakt in het ‘bewonersbod’. We laten graag zien welke initiatieven hier al uit voortgekomen zijn.
Op deze pagina:
- Pandhof Sinte Marie: opknappen plein en muurschilderingen.
- Wishing Well West: organiseert activiteiten voor de buurt.
- Sporthal Lunetten: wordt beheerd door basketbalvereniging Cangeroes en Amazone.
- Buurthuis De Nieuwe Jutter: biedt dagondersteuning aan ouderen.
- Spinozaplantsoen: ‘eetbare ontmoetingstuin’ waar kinderen er kunnen spelen en bewoners er kunnen tuinieren en praatje maken.
Muurschildering Pandhof Sinte Marie
De Stichting Pandhof Sinte Marie is opgericht door een aantal tuinvrijwilligers uit de buurt. Samen met landschapsontwerper Mintske Sijsma, de directe buren en de gemeente Utrecht ontwikkelen de vrijwilligers een plan voor de herinrichting van het Maria Majorplein bij de Pandhof Sinte Marie.
Wat is het plan?
Hekwerk en bestrating met plattegrond van de Mariakerk zullen opnieuw en fraaier terugkomen. Er komt extra groen op het plein en rondom de bomen. Een aantal bomen verplaatsen we naar de buitenkant van het hek. Het hekwerk wordt ook een bank. Zo kunnen mensen genieten van de rust van deze bijzondere plek, ook als de hekken gesloten zijn. Een bijzondere toevoeging wordt het speciaal voor deze plek ontworpen waterwerk door beeldhouwer Ton Kalle.
De experimentele plaatsing van enkele losse stoelen maakt de parkachtige uitstraling af. Een deel van de verlichting wordt in 2021 al geplaatst. 's Avonds zal de historische omgeving sfeervol aangelicht worden.
Muurschilderingen
Op de Mariaplaats zal de middeleeuwse geschiedenis van de Immuniteit van Sinte Marie en de Mariakerk zichtbaar worden gemaakt in 2 muurschilderingen. Deze worden in de maand juni aangebracht door het bekende Utrechtse collectief De Strakke Hand.
Muurschildering zijgevel El Qatarijne
Op de hoge zijgevel van het restaurant El Qatarijne komt een muurschildering van het interieur van de Mariakerk. Als basis voor de schildering wordt een interieurschets gebruikt van Pieter Saenredam. Hij maakte deze in 1638 als voorstudie voor een schilderij.
Muurschildering zijgevel ORKA
Er loopt een onopvallend steegje vanaf de Mariahoek achter het restaurant El Qatarijne naar het plein, de Mariagang. Vroeger was daar de hoofdingang van de Mariakerk, ook de Maria Major genoemd. Als herinnering aan deze toegang komt op de zijgevel van de ORKA een muurschildering van een 13e eeuws kapittelzegel. Lager op de muur wordt een rand met bloeiende irissen geschilderd.
Planning
Het plan is vrijwel gereed, de benodigde financiële middelen om dit ambitieuze plan te realiseren zijn bijna rond. We zetten de volgende stappen in het ontwerp van bijvoorbeeld het hek en het waterwerk. Voorjaar 2022 is de verdere uitvoering gepland.
Meer informatie
Meer informatie over het plan is te vinden op de website Maria Major XX. De directe omgeving is steeds zoveel mogelijk betrokken bij de plannen. Alleen kon door de coronamaatregelen de geplande buurtbijeenkomst niet doorgaan. Zodra het mogelijk is, komt de bijeenkomst er alsnog.
Hebt u vragen over het plan? Neem dan contact op met Stichting Pandhof Sinte Marie via e-mail (pandhofsintemarie@gmail.com ) of per brief naar het secretariaat van de Stichting, Achter Clarenburg 2, 3511 JJ Utrecht.
Ontwerp voor Pandhof Sinte Marie
© Marianne Romein
Plein Maria Major XX
© Frank van der Lecq
Een opmerkelijk Bewonersbod: de Werkgroep Pandhof Sinte Marie maakt zelf een ontwerp voor de herinrichting van dit unieke plekje in de Utrechtse binnenstad. Vrijwilligers Emma van den Dool, Marieke Renou en Claudia Hoejenbos: "We gaan iets moois laten zien."
De Werkgroep Pandhof Sinte Marie werkt al 30 jaar elke dinsdagmiddag in en om de kruidentuin achter het Conservatorium. Wieden, schoffelen, zaaien, planten, vegen. De samenwerking tussen de 8 vrijwilligers en de gemeente Utrecht, eigenaar van de grond, is altijd goed geweest. Emma van den Dool: "Via het Initiatievenfonds kunnen we aan zaai- en plantgoed en gereedschap komen. Grond wordt gebracht, tuinafval weggehaald en de heggen gesnoeid. Bij problemen kunnen we het wijkbureau en Toezicht en Handhaving altijd aanspreken."
Het idee van een Bewonersbod voor de herinrichting van de Pandhof komt voort uit het gevoel dat de gemeente de plek toch niet helemaal recht doet. Met name het plein tussen de kruidentuin en het hek (met entree) heeft veel meer mogelijkheden. Emma van den Dool: "Voor de Tour de France is de Mariaplaats prachtig opgeknapt. Maar dit plein is blijven liggen. Er was zelfs geen geld voor een nieuwe bestrating."
Startbedrag
Het Bewonersbod houdt in dat de Werkgroep zelf voor een inrichtingsplan zorgt, waarna de gemeente het plan uitvoert (Marieke Renou: "Wel met 20.000 randvoorwaarden natuurlijk!") Via het Initiatievenfonds kwam er een startbedrag waarmee (na juridisch advies) een stichting werd opgericht, een overeenkomst met de gemeente voorbereid en een professionele ontwerper aan het werk gezet.
Omdat ze de lat hoog leggen, is de gemeentelijke reservering van € 55.000 niet voldoende. De Pandhoveniers zetten ook in op een waterwerk, bankjes, regenwateropvang, meer groen bij het hek en een verlichtingsplan. Gewenst zijn daarnaast meer bordjes met historische informatie. Claudia Hoejenbos, lachend: "Het gaat heel duur worden!" Daarom gaat de Werkgroep zelf op zoek naar financiering. Ook dat maakt een niet gering deel uit van de overeenkomst.
Marieke Renou: "In de buurt hebben we rondgevraagd naar de wensen. Dat blijken rust, groen en water te zijn. Daarmee en met onze ideeën is de ontwerper nu aan het werk. Eind 2020 is het eerste uur u. Dan is het ontwerp klaar." Met het ontwerp en het verhaal van de Pandhof van Sinte Marie probeert de Stichting bedrijven en instellingen uit de buurt (zoals de SHV en de Oud-Katholieke Kerk) te interesseren. Ook andere Utrechtse bedrijven en fondsen komen aan de beurt en daarna volgt misschien crowdfunding. Waar de Stichting wel een beetje tegenop ziet.
Wennen
De Pandhoveniers beseffen dat iedereen moet wennen aan deze manier van herinrichten van de openbare ruimte. Ook de gemeente, de fondsen en de bedrijven. Marieke Renou: "Die willen graag weten welk sociaal doel een project heeft. Wij hebben alleen een plek die mooi ligt in Utrecht en waar veel van hun personeelsleden rondlopen." De Stichting ziet kansen het gebied waar ooit de Maria Majorkerk stond zo te verbeteren dat het een geliefde en rustige verblijfplaats wordt voor mensen die werken in de naburige kantoren. Marieke Renou: "Buiten overleggen hoort bij het nieuwe werken!"
Emma van den Dool denkt dat de bestrating het moeilijkste wordt om te financieren. "Dat spreekt lang niet aan zoals bijvoorbeeld een fontein dat doet." Ze zijn van plan eerst de grootste geldschieters te benaderen en daarna de kleinere te interesseren voor deelprojecten. Claudia Hoejenbos beseft dat sommige dingen moeilijker zijn dan gedacht. Zo waren alle omwonenden enthousiast over regenwateropvang. "Iedereen stelde zijn dak ter beschikking. Toch blijkt dat technisch nog behoorlijk ingewikkeld te zijn in een monumentengebied."
Soms zijn de leden van de werkgroep nog steeds bang dat de gemeente te gauw 'nee' zegt op hun voorstellen. Toch zijn ze ook optimistisch. Marieke Renou: "We gaan iets moois laten zien. Zodat iedereen ziet dat het een apart gebiedje is, met goed materiaal zorgvuldig ingericht. En we hopen dat de gemeente echt alleen maar 'nee' zegt als iets echt niet kan. Wanneer we klaar zijn met de voorbereiding? We noemen het plan MariaMajorXX = MMXX = 2020. Niet dat het werk volgend jaar al kan beginnen. Maar begin 2020 weten we waarschijnlijk wel hoe we verder kunnen. Dan is het weer tijd voor een wethoudersmomentje."
December 2019 | Door Frank van der Lecq
Wishing Well West
Dit initiatief startte in januari 2016 met sociaal makelen in Lombok Oost. Sociaal makelen betekent het ondersteunen van bewonersinitiatieven en samenbrengen van bewoners en organisaties. Wishing Well West organiseert activiteiten waar de buurt behoefte aan heeft. Dankzij het bewonersbod op het sociaal makelaarschap konden zij de activiteiten ontwikkelen. Ze zijn een ontmoetingsplek, organiseren activiteiten voor kinderen, maaltijdactiviteiten, dagbesteding voor ouderen, een voedselbank en het maken van buurtproducten. Buurtbewoners vinden dat Wishing Well West een groepsgevoel brengt in de buurt. Wat Wishing Well West doet past nu beter bij de nieuwe subsidieregeling ‘Vrijwillige inzet voor elkaar’. Daar worden onder andere buurtnetwerken en vrijwilligersorganisaties uit gesubsidieerd. Sinds 1 januari 2021 krijgt Wishing Well West subsidie uit deze subsidieregeling.
Beheer sporthal Lunetten
De basketbalverenigingen Cangeroes en Amazone beheren vanaf augustus 2016 sporthal Lunetten. Ze vonden in Utrecht nergens een geschikte ruimte die betaalbaar was en ook de juiste voorzieningen had voor hun sport. Het bewonersbod was voor hen een uitkomst. Hun formule is simpel en doeltreffend: als vrijwilligers zoveel mogelijk het werk doen wat de gemeente eerst geld kostte, ben je goedkoper uit. Er zijn al verschillende nieuwe sportactiviteiten georganiseerd en door het gevarieerde aanbod wordt de sporthal vaker gebruikt.
Buurthuis De Nieuwe Jutter
Bij buurthuis De Nieuwe Jutter zorgden vrijwilligers voor dagbegeleiding aan ouderen in hun buurt. Zij boden hen hulp en activiteiten om zo op een prettige manier ouder te worden in de eigen buurt. Deze proef is eind oktober 2020 afgerond. De initiatiefnemers wilden niet voldoen aan alle kwaliteitseisen die de gemeente stelt aan het bieden van dagbegeleiding aan dementerende ouderen. Dit was wel nodig om de volgende stap van initiatief naar zorgaanbieder te maken. De Nieuwe Jutter gaat wel door met de waardevolle activiteiten voor ouderen en kan hiervoor subsidie blijven ontvangen. Deze proef Bewonersbod dagbegeleiding leert dat we als gemeente vanaf de start van het bod nog scherper moeten zijn op wat het initiatief beoogt en hoe of dit past binnen de vastgestelde inhoudelijke en financiële kaders.
Spinozaplantsoen
In 2012 bleek uit een woonwensenonderzoek dat de bewoners graag een tuin wilden. Dat was aanleiding voor het ontwikkelen van een prachtige 'eetbare ontmoetingstuin' in het openbare plantsoen. Kinderen kunnen er spelen, bewoners kunnen er tuinieren of een praatje maken en van tijd tot tijd organiseren vrijwilligers activiteiten. Het bewonersbod besteden ze aan onderzoek, onder meer om erachter te komen of het groenonderhoud in het Spinozaplantsoen van de gemeente overgenomen kon worden.