Omgaan met een vol stroomnet

We gebruiken steeds meer stroom. Door de overstap van aardgas naar elektriciteit, meer zonnepanelen op daken, de bouw van nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen en het gebruik van elektrische auto’s. Ook moet het stroomnet uitgebreid worden, nu nog sneller dan verwacht. Daarnaast gebruiken we steeds vaker op hetzelfde moment stroom. Hierdoor raakt het stroomnet overbelast. Dit probleem wordt ook wel netcongestie genoemd.

Er wordt hard gewerkt om het stroomnet te vergroten, maar dat is een enorme klus en duurt jaren.

Hoe werkt het stroomnet?

Het stroomnet bestaat uit 3 onderdelen: het hoogspanningsnet, het middenspanningsnet en het laagspanningsnet. Bedrijven die veel stroom nodig hebben, zijn op het hoog- en middenspanningsnet aangesloten (dit zijn grootverbruikers). Kleine bedrijven, woningen en maatschappelijke voorzieningen zijn aangesloten op het laagspanningsnet (dit noemen we kleinverbruikers). Het hoogspanningsnet wordt beheerd door TenneT. En het midden- en laagspanningsnet door regionale netbeheerders. In Utrecht is dat Stedin.

Wat is er precies aan de hand?

Het stroomnet is overbelast. Dat wil zeggen dat er niet meer elektriciteit door de stroomkabels en elektriciteitsstations past. Voor huizen is ruimte op het laagspanningsnet gereserveerd, maar deze ruimte wordt snel kleiner. Dat maakt het plannen voor bijvoorbeeld een nieuwbouwwijk, een nieuwe school of nieuw bedrijf moeilijk omdat die ook stroom nodig hebben. Dit probleem is ook in Utrecht.

Het stroomnetwerk kan op 2 manieren overbelast raken:

• als iedereen op hetzelfde moment stroom nodig heeft en de vraag daardoor groter is dan het net kan vervoeren
• als er té veel zonne- en windenergie tegelijkertijd wordt opgewekt en er meer stroom wordt terug geleverd dan dat het net aan kan.

In Utrecht hebben we last van overbelasting op de afname én de levering van stroom. Aan beide kanten is het erg druk op het stroomnet en ontstaat er file op momenten dat er veel stroom wordt gevraagd of aangeboden. Dit gebeurt vooral op piekmomenten, tussen 16.00 en 21.00 uur.

Gevolgen voor inwoners

Er is genoeg stroom voor alle bestaande woningen en andere kleinverbruikers in Utrecht. U kunt nog steeds uw huis verduurzamen en overstappen op een (hybride) warmtepomp of elektrisch koken. Dit geldt ook voor het plaatsen van zonnepanelen. U kunt nog steeds zonnepanelen plaatsen op uw dak én zonne-energie terug leveren aan het stroomnet. Soms gaan omvormers van zonnepanelen op hele zonnige dagen tijdelijk uit, zodat het lokale wijkstroomnet niet overbelast raakt. Dan kun je geen stroom aan het net terug leveren en ook je eigen opgewekte stroom niet gebruiken. De omvormer schakelt meestal vanzelf weer in als het risico op overbelasting voorbij is. Stedin werkt ook aan de uitbreiding en versterking van het lokale stroomnet. 

Als we nu niets doen aan het volle stroomnet, kan het in de toekomst zo zijn dat lampen in huis gaan knipperen of in het ergste geval stroom in straten, buurten of wijken uitvallen. Of en wanneer dat gebeurt, weten we nog niet. Samen met netbeheerder Stedin proberen we ervoor te zorgen dat er voldoende stroom blijft in nieuwe én bestaande woningen. U kunt zich wel vast voorbereiden op een mogelijke stroomstoring. Kijk daarvoor op www.denkvooruit.nl. 

Gevolgen voor ondernemers

Het volle stroomnet heeft nu al direct gevolgen voor ondernemers die een nieuwe of grotere grootverbruikersaansluiting nodig hebben. Bijvoorbeeld voor ondernemers die:

• hun bedrijf in Utrecht willen vestigen
• hun bedrijf willen uitbreiden
• hun bedrijf willen verduurzamen en daardoor meer stroom nodig hebben óf terug willen leveren

Nieuwe aanvragen voor een grootverbruikersaansluiting komen nu op de wachtlijst van Stedin. Ze krijgen pas een aansluiting als het net wordt uitgebreid of beter wordt benut.

Hebt u binnenkort een nieuwe of tijdelijke aansluiting nodig, of wilt u een uitbreiding van uw huidige contract? In een aantal gevallen kunnen we u helpen. We kunnen u bijvoorbeeld meer inzicht geven in het probleem of zoeken naar mogelijkheden binnen uw bestaande aansluiting. Of u in contact brengen met bedrijven die naar een gezamenlijke oplossing zoeken op bedrijventerreinen. Mail uw vraag naar Ondernemer Centraal (ondernemercentraal@utrecht.nl), dan nemen we contact met u op.

Wat gaan we hieraan doen?

Netbeheerders Tennet en Stedin zijn druk bezig om het elektriciteitsnet uit te breiden door extra hoogspannings- en elektriciteitsstations te bouwen en kabels te leggen. Dat duurt jaren. TenneT bouwt in Utrecht een hoogspanningsstation en samen met Stedin plaatsen we de komende 15 jaar 1.000 extra elektriciteitshuisjes. Dat is een hele operatie, straten moeten open om dit voor elkaar te krijgen. We helpen de netbeheerders waar mogelijk.

Tussen 2026 en 2029 groeit het tekort aan vermogen op het stroomnet in de provincie Utrecht naar 250 megawatt. Er zijn maatregelen nodig om het tekort op te lossen, bijvoorbeeld:

• We brengen het vermogen van publieke laadpalen tussen 16.00 en 21.00 uur indien nodig terug, zodat het stroomnet minder wordt belast.
• Nieuwbouwwoningen worden netbewust door het energiegebruik van verschillende gebruikers op elkaar af te stemmen en energie tijdelijk op te slaan. Bijvoorbeeld in batterijen en opslag van warmte.
• Bedrijven worden gevraagd om met elkaar afspraken te maken over wie wanneer veel stroom gebruikt.
• Stedin onderzoekt of op koude dagen gasgeneratoren kunnen helpen met het ontlasten van het volle net.

Een deel van de maatregelen wordt nog verder uitgewerkt. Voor alle maatregelen geldt dat deze ingezet kunnen worden zodra dat mogelijk is. We weten nog niet precies welke maatregelen we moeten inzetten. We blijven nauw betrokken bij de verdere uitwerking van de maatregelen.

Wat kunt u zelf doen?

We moeten onze stroom ook slimmer gaan gebruiken. Door bijvoorbeeld te voorkomen dat we allemaal op hetzelfde moment veel stroom verbruiken. Wilt u een steentje bijdragen en helpen om een vol stroomnet zoveel mogelijk te voorkomen? Bekijk dan deze tips:

• Energie besparen is altijd een goed idee. Kijk hoe op jouwhuisslimmer.nl hoe u makkelijk kunt besparen.
• Verbruik zo min mogelijk stroom in de piekuren, tussen 16.00 en 21.00 uur. Bij Stedin eKlok ziet u op welk moment het druk is op het stroomnet.
• Hebt u zonnepanelen? Probeer de stroom die u opwekt dan meteen te gebruiken. Draai bijvoorbeeld de was overdag of op een zonnig moment.
• Hebt u een elektrische auto? Laad deze dan op voor 16.00 uur of na 21.00 uur. Ook als het zonnig weer is en u hebt zonnepanelen is het een goed moment om op te laden.
• Denkt u erover om een warmtepomp aan te schaffen? Een hybride variant belast het stroomnet het minste, omdat deze op koude dagen overschakelt op gas van de cv-ketel.
• Denkt u erover een thuisbatterij te kopen? Thuisbatterijen zorgen juist voor een extra piek op het stroomnet. Informeer u vooraf goed over de risico's, van bijvoorbeeld brandveiligheid en de kosten. We bieden geen lening of subsidie aan voor thuisbatterijen.