Utrechtse verzetsheldin Truus van Lier op honderdste geboortedag geëerd met plaquette en Stolpersteine

Burgemeester Dijksma: “Het is van belang dat wij de daadkracht van Truus van Lier niet vergeten. Ze stond op tegen de Duitse overheersers en was bereid om tot het uiterste te gaan, met alle gevolgen van dien. Ook nu, 76 jaar na afloop van de oorlog, moeten we ons bewust blijven dat democratie en rechtsstaat geen gegevens zijn, maar belangrijke waarden waar we als samenleving in elke generatie opnieuw aan moeten blijven werken.”

Op 3 september 1943 schoot de 22-jarige Truus van Lier de hoofdcommissaris van de politie Gerard Kerlen dood. De NSB’er stond op het punt om groot verraad te plegen en een groep joden en verzetslieden op te pakken. Eerder bracht Truus van Lier illegale kranten, berichten en wapens rond. Ook begeleidde ze joden naar onderduikadressen en infiltreerde ze bij de NSB en de Wehrmacht in Amersfoort. Haar liquidatie op de politiecommissaris pleegde ze in opdracht van de spionage- en sabotagegroep CS-6, een Amsterdamse verzetsgroep waar zij lid van was. 

Kort na haar aanslag werd Truus van Lier verraden en gearresteerd. Op 27 oktober 1943 werd zij samen met twee andere Nederlandse vrouwen, Reina Prinsen Geerligs (1922-1943) en Nel Hissink (1897-1943), in Sachsenhausen geëxecuteerd. Volgens getuigen zouden zij strijdvaardig, met opgeheven hoofd en zingend naar het vuurpeloton zijn gelopen. 

De plaquette, een rood herdenkingsbord met tekst en een foto van Truus van Lier in de voortuin van de Utrechtse Prins Hendriklaan 48, is een initiatief van het Centraal Museum en de gemeente Utrecht. Natalie Dubois, conservator Design en tevens verantwoordelijk conservator voor het Rietveld Schröderhuis, legt uit: “Wij zijn als museum verantwoordelijk voor het beheer van het Rietveld Schröderhuis, het beroemde De Stijl-huis van architect Gerrit Rietveld. De ticketoffice van het Rietveld Schröderhuis is precies het huis waarin Truus van Lier is opgegroeid. Met de plaquette willen wij onze bezoekers laten zien dat zich ook hier een bijzonder leven heeft afgespeeld.” 

“Truus van Lier is een beetje een vergeten verzetsheldin”, vertelt historicus en schrijver Jessica van Geel die momenteel aan een boek over Truus van Lier werkt, en vanochtend bij de bijeenkomst sprak over het leven van Van Lier. “Het was vrij zeldzaam dat vrouwen het gewapende verzet ingingen. Veel mensen kennen het verhaal van Hannie Schaft door de film en het boek. Maar we weten nu dat Truus van Lier haar aanslag op Kerlen al pleegde voordat Hannie Schaft haar wapens trok. Misschien was ze wel de eerste vrouw die in haar eentje een liquidatie uitvoerde.”

Van Geel zegt ‘een beetje een vergeten verzetsheldin’ omdat er sinds 2004 ter ere van Truus van Lier elk jaar gele narcissen langs de Singel bloeien, vlakbij de plek waar ze haar aanslag pleegde. Dat was destijds een initiatief van Tommie Hendriks, inmiddels is die taak overgenomen door Frank de Munnik. Natalie Dubois: “Deze plaquette en Stolpersteine zijn een volgende stap om het verzet van deze jonge vrouw te herdenken.” 
Door de coronamaatregelen is de bijeenkomst van vanochtend klein gehouden. De Stolpersteine en de plaquette zijn te bezichtigen aan de Prins Hendriklaan 48 in Utrecht.

Ter achtergrond
De Stolpersteinen ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, is een initiatief van de Duitse beeldend kunstenaar Gunther Demnig (Berlijn, 1947). De ‘struikelstenen’ zijn gemaakt van messing waarin de naam, geboorte- en sterfdatum en geboorte- en sterfplaats van het slachtoffer in gegraveerd zijn. De stenen worden gelegd voor het huis waar iemand voor het laatst in vrijheid heeft gewoond. Er liggen meer dan 70.000 Stolpersteinen in Europa en Rusland. In Utrecht liggen nu 63 Stolpersteinen.