Utrecht investeert ruim € 1,7 miljard in een leefbare en levendige stad voor iedereen waarbij gelijke kansen, betaalbaar wonen en klimaat centraal staan

Het college presenteert vandaag de Programmabegroting voor 2023. Hierin is het coalitieakkoord vertaald naar investeringen en concrete maatregelen om de ambities uit het akkoord te realiseren.  Wethouder Financiën Susanne Schilderman: “We moeten er hard aan blijven werken dat Utrecht een leefbare stad blijft voor iedereen. De speerpunten uit ons coalitieakkoord zijn in de afgelopen tijd alleen maar urgenter geworden. Daarom investeren we fors in een gezonde groei voor iedereen, kansengelijkheid, betaalbare woonruimte en het tegengaan van de klimaatcrisis. En hebben we oog voor inwoners, ondernemers en organisaties die het financieel zwaar hebben.”

Sluitende en evenwichtige begroting
Wethouder Schilderman benadrukt dat het college, naast het realiseren van de ambities, heeft ingezet op een sluitende en evenwichtige begroting: “We vinden het belangrijk om op een verantwoorde manier te investeren en te zorgen dat onze eigen financiën goed op orde zijn. We hebben een buffer om tegenvallers op te kunnen vangen. In deze financieel onzekere tijden liggen er grote uitdagingen voor de gemeente want de structurele bijdragen van het Rijk zijn vanaf 2026 nog een onzekere factor.” Bij het opstellen van de begroting is rekening gehouden met stijgende prijzen, hogere energielasten en andere ontwikkelingen. Ten opzichte van de financiële onderbouwing in het coalitieakkoord is een aantal aanpassingen doorgevoerd. Voor het investeringspakket ‘Groei in Balans’ is gerekend met uitgangspunten die achteraf niet juist waren. Om te zorgen voor een realistische uitvoering van het coalitieakkoord is dit in de begroting gecorrigeerd. De gemeentelijke organisatie krijgt versterking, met name op publieksdienstverlening, openbare orde en veiligheid, maatschappelijke en ruimtelijke ontwikkeling.

Kansengelijkheid
Om de kansenongelijkheid te verminderen gaat het college ongelijk investeren in gelijke kansen voor iedere Utrechter. Inwoners die te maken hebben met armoede en schulden, krijgen actieve ondersteuning. Hiervoor is een extra bedrag gereserveerd van 1,7 miljoen euro. De wijkaanpak verbreedt zich naar wijken en buurten waar het nog niet goed (genoeg) gaat. Het college wil het contact met inwoners intensiveren via de wijkbureaus en de wijkspreekuren en samen met bewoners, ondernemers en organisaties gebiedsakkoorden maken en uitvoeren voor Kanaleneiland, Noordwest en Leidsche Rijn (Parkwijk-Zuid en Terwijde). In 2023 trekt het college 2 miljoen euro uit voor de aanpak ‘Grenzen Stellen Perspectief Bieden’ om criminele carrières en geldstromen te doorbreken en de persoonsgerichte aanpak uit te breiden.

Aanpakken woningnood en groei in balans
Het college zet fors in op woningbouw en een toegankelijke woningmarkt zodat iedereen in Utrecht een passende en betaalbare woning kan vinden. Naast het bouwen van de reeds geplande woningen gaat er 3 miljoen euro naar een fonds om snel extra betaalbare woningen te realiseren. De verkoop van sociale huurwoningen door corporaties stopt en samen met het Rijk en de Provincie Utrecht ontwikkelt het stadsbestuur versneld 1.000 extra tijdelijke sociale huurwoningen. Daarnaast komen er in 2023 naar verwachting 3.000 reguliere woningen bij.

In 2023 investeert het college 46 miljoen euro extra in parken, sportplekken, fietsroutes en fietsenstallingen, schoolgebouwen en meer groen in de stad. Van dit bedrag is 10,5 miljoen euro bestemd voor bereikbaarheid, 10 miljoen euro voor ruimtelijke ontwikkeling en 25,7 miljoen euro voor openbare ruimte en groen. Deze extra investering is nodig om de stad leefbaar te houden en ervoor te zorgen dat voorzieningen, vervoer en groen meegroeien met de stad.

Tegengaan klimaatcrisis
Met investeringen in duurzame energieproductie en -besparing en in duurzaam (openbaar) vervoer wil het stadsbestuur een maximale bijdrage leveren aan het tegengaan van de klimaatcrisis. Zo gaan er volgend jaar 500 woningen in Overvecht-Noord van het aardgas af en start het aardgasvrij maken van 40.000 woningen met behulp van de buurtaanpak. Ook komt er een zonnepark langs de geluidswal A12 en begint de planologische besluitvorming voor windmolens in Rijnenburg en Reijerscop.

Levendige en leefbare stad
Het college zet 1,3 miljoen euro extra in om kunst en cultuur te stimuleren. Met de Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU) wordt gewerkt aan de verdichting en verduurzaming van bedrijventerreinen. Hiervoor is 1 miljoen euro beschikbaar in 2023. Via het programma ‘Ondernemer Centraal’ blijft de gemeente ondernemers ondersteunen die onder andere door de coronacrisis in moeilijk vaarwater zijn gekomen. Het onderzoek naar de uitbreiding van sporthallen en -velden start in 2023 en er komen locatieprofielen voor evenementen. 

Noodzakelijke verhoging van lokale lasten
Om te kunnen blijven werken aan een leefbare stad voor iedereen en de investeringen die daarvoor nodig zijn, ziet het college zich genoodzaakt een aantal lokale lasten te verhogen. Het gemeentebestuur voorziet namelijk een financieel tekort voor de periode na 2026. Utrecht ontvangt tot en met 2025 incidenteel extra middelen van het Rijk maar vanaf 2026 zijn de rijksbijdragen onzeker. Dit beperkt de mogelijkheid om structureel extra middelen in te zetten. Zoals aangekondigd in het coalitieakkoord gaat de toeristenbelasting van 6 naar 7% en wordt de onroerendezaakbelasting (OZB) voor eigenaren van woningen en ander onroerend goed verhoogd met 21,5% (18% plus 3,5% indexatie). Dit betekent dat de rekening voor iemand met een huis met een gemiddelde OZB-waarde € 61 per jaar hoger uitvalt. Wethouder Susanne Schilderman: “We weten dat die verhoging woningbezitters financieel raakt, maar we proberen de lasten zo eerlijk mogelijk te verdelen. Woningen en ander onroerend goed zijn in de afgelopen jaren flink in waarde gestegen, terwijl de opbrengst van de OZB daarbij behoorlijk achterbleef. Daarom vraagt het college van eigenaren van woningen en niet-woningen een extra bijdrage”.

Vervolg
De Programmabegroting 2023 wordt in de commissievergaderingen van 18, 19 en 20 oktober besproken. Het slotdebat in de gemeenteraad vindt plaats op 10 november 2022.